O tym, że oleje pozyskiwane z roślin są nieodłącznym elementem naturalnej pielęgnacji nikomu chyba nie muszę tłumaczyć. Coraz częściej na rynku pojawiają się oleje, które mogą budzić wątpliwości. Poniższy artykuł pomoże Wam rozróżnić podstawowe typy olejów, poznać ich właściwości, dzięki temu każdy z Was z pewnością znajdzie coś dla siebie.
Oleje mineralne, a oleje roślinne
Oleje możemy podzielić na: roślinne i mineralne. Oleje roślinne są olejami pozyskiwanymi z części roślin. Otrzymywane są głównie z nasion (np. olej rzepakowy, słonecznikowy), owoców (np. oliwa z oliwek, olej palmowy) lub orzechów (np. olej kokosowy, z orzechów laskowych). Posiadają szerokie spektrum właściwości kosmetycznych i leczniczych. Zawierają w swoim składzie witaminy, minerały i kwasy tłuszczowe. Oleje te nazywane są często olejami bazowymi lub nośnikowymi, ponieważ stanowią ważne półprodukty w przygotowaniu domowych kosmetyków.
Oleje mineralne określane także jako oleje organiczne stosowane są najczęściej w produkcji przemysłowej. Są pochodnymi procesu destylacji ropy naftowej. Dodawane są do wszelkiego rodzaju lotionów, kremów i maści. Są tanie i ogólnodostępne, w przeciwieństwie do olejów roślinnych- bardzo łatwo ulegają obróbce.
Do głównych przedstawicieli olejów mineralnych należą: parafina i wazelina – od dawna stosowane jako podstawowe składniki maści. Oleje te działają na zasadzie okluzji. W kosmetyce zjawisko to powstaje w wyniku zastosowania kosmetyku i polega na utworzeniu na skórze nierozpuszczalnej powłoki, która zabezpiecza skórę przed nadmierną utratą wody z naskórka. Możemy wyróżnić okluzję ciągłą i nieciągłą.
- Okluzja ciągła – powstała na skórze warstwa utrzymuje się przez dłużej niż kilkanaście minut.
- Okluzja nieciągła – film utworzony na skórze jest półprzepuszczalny i umożliwia odprowadzanie wody z naskórka.
Innym substancjami powodującymi okluzję są: skwalan, cerezyna (rafinowany wosk ziemny), ozokeryt (wosk ziemny) oraz inne woski parafinowe, naturalne i syntetyczne.
Oleje mineralne nie wnikają w głąb skóry i nie wykazują właściwości regenerujących. Nie zawierają również substancji czynnych, które możemy odnaleźć w składzie olejów roślinnych. Dlatego też oleje mineralne nie cieszą się aż tak dużą popularnością w codziennej rutynie pielęgnacyjnej.
Oleje roślinne same w sobie nie nawilżają skóry, jednak wzmacniają barierę ochronną skóry. Warto je stosować głównie na noc, gdyż o tej porze odbywa się proces regeneracji naskórka, ponadto skóra zwiększa swoje właściwości absorpcyjne, dzięki temu cera będzie odżywiona i pełna blasku.
Oleje nieschnące, półschnące i schnące
Szybkość i sposób wchłaniania to dwa kolejne czynniki, które należy brać pod uwagę przy wyborze olejów roślinnych.
Szybkość wchłaniania definiowana jest jako szybkość absorpcji oleju. Tak więc, kremy do twarzy na dzień najlepiej wybierać o dużej lub średniej prędkość wchłaniania, zaś kremy na noc o niskiej szybkości absorpcji. Oleje o średniej szybkości wchłania są bardzo często stosowane podczas masażu.
Sposób wchłaniania określa, czy oleje wchłaniają się całkowicie, częściowo lub wcale. Oleje, które całkowicie się wchłaniają w głąb skóry nie pozostawiają na skórze żadnych pozostałości, natomiast oleje średnio wchłaniające oraz te, które nie wchłaniają się wcale pozostawiają ślady na skórze w postaci delikatnej warstewki, jak np. olej kokosowy.
Latem dużo lepiej sprawdzają się oleje o szybkiej i całkowitej wchłanialności, zimą zaś te drugie. Dla osób z cerą przesuszoną i wrażliwą idealnym rozwiązaniem będzie stosowanie olejów o niskiej prędkości wchłaniania oraz tych, które nie wchłaniają się całkowicie. Do cery tłustej idealne będą oleje o szybkiej i całkowitej wchłanialności, ponieważ nie przetłuszczą skóry jeszcze bardziej.
W zależności od budowy chemicznej oleje pod względem trwałości można podzielić na trzy typy:
Oleje schnące to takie oleje, które bardzo szybko się wchłaniają i szybko się utleniają (jełczeją). Zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe, potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wiązania NNKT są bardzo nietrwałe, dlatego oleje te są wrażliwe na ciepło, światło i tlen. Trwałość olejów schnących wynosi od 3 do 12 miesięcy, należy je przechowywać w ciemnych buteleczkach.
Przykłady olejów schnących:
- olej z czarnuszki,
- olej z pestek dyni,
- ole z konopi siewnych,
- olej z ogórecznika lekarskiego,
- olej z nasion dzikiej róży,
- olej rokitnikowy,
- olej wiesiołkowy.
Oleje półschnące są to oleje, które nie pozostawiają na skórze tłustej warstwy. Zawierają w swoim składzie wielonienasycone kwasy tłuszczowe w proporcji od 20 do 50%. Są olejami pośrednimi pomiędzy olejami schnącymi, a nieschnącymi, o średniej trwałości (od roku do 2 lat).
Przykłady olejów półschnących:
- olej arganowy
- ole z orzechów włoskich,
- olej sezamowy,
- olej z pestek winogron.
Oleje nieschnące to bardzo trwałe oleje bogate w nasycone kwasy tłuszczowe. Są bardzo stabilne, często występują w postaci maseł kosmetycznych. Jełczeją wolno, aczkolwiek trzeba pamiętać, że zawarte w nich witaminy mogą się utleniać. Trwałość olejów nieschnących wynosi od 2 do 3 lat.
Przykłady olejów nieschnących:
- olej z awokado,
- olej kokosowy,
- olej ze słodkich migdałów,
- olej z pestek moreli,
- olej z orzechów laskowych,
- olej palmowy,
- olej rycynowy
Oleje rafinowane czy nierafinowane?
Oleje nierafinowane to oleje, które nie są poddawane obróbce. Charakteryzują się zwykle ciemnym zabarwieniem, bywają mętne, mają intensywny zapach oraz charakterystyczny smak. Jedną z wad świeżotłoczonych olejów nierafinowanych jest ich niezbyt wysoka trwałość.
Oleje rafinowane poddawane są obróbce. Oczyszczane są z substancji zapachowych, smakowych oraz walorów kolorystycznych. Podczas rafinacji oleje te są pozbawiane również substancji aktywnych, które są niezbędne w kosmetykach, jak np. składników odżywczych i witamin. Proces ten normalizuje ich właściwości, wydłuża ich trwałość oraz sprawia, że nadają się do smażenia. Dlatego popularny olej kokosowy rafinowany jest bardzo często wykorzystywany w przemyśle spożywczym (jego punkt dymienia wynosi ponad 200 st. Celsjusza).
Rafinację można przeprowadzić na kilka sposobów. Najprostszą tradycyjną metodą rafinacji jest obróbka z wykorzystaniem ciepła i wody. Druga metodą jest rafinacja przemysłowa z użyciem rozpuszczalników organicznych (np. heksanem). Oleje poddawane rafinacji chemicznej są bardzo często wykorzystywane przez firmy kosmetyczne ze względu na ich niską ceną. Wykazują podstawowe właściwości nawilżające i natłuszczające, jednak pozbawione są substancji czynnych, które są obecne w olejach nierafinowanych.
Każda rafinacja jest dostosowywana do stopnia zanieczyszczenia oleju, a także do jego rodzaju. Stopień zanieczyszczenia zależy w dużej mierze od sposobu wydobycia oleju z surowców. Na jakość oleju znaczący wpływ ma kondycja nasion, zarówno stopień ich dojrzałości, uszkodzenia, zanieczyszczenia, czy długości i warunków przechowywania itd.
Jeżeli zdecydujemy się na zakup masła lub oleju rafinowanego, najlepiej wybierać te, które poddawane są tradycyjnej obróbce.
Olej tłoczony na zimno czy ciepło?
Wiele osób zastanawia się jaka jest różnica pomiędzy olejami rafinowanym/nierafinowanymi, a tymi tłoczonymi na zimno i ciepło. Otóż odpowiedź jest prosta. Oleje nierafinowane to te, które nie są poddawane rafinacji chemicznej i fizycznej, co za tym idzie- są tłoczone na zimno. Oleje rafinowane są zaś tłoczone na ciepło, ze względu na przeprowadzenie obróbki termicznej.
! Ciekawostką jest to, że popularny olej rycynowy dostępny w aptekach sprzedawany jest tylko w formie rafinowanej, gdyż jego nieoczyszczona postać zawiera szkodliwe związki dla organizmu !
Według mnie do pielęgnacji skóry znacznie lepiej sprawdzają się oleje nierafinowane, gdyż zawierają szeroką gamę drogocennych składników aktywnych. Dlatego w moich domowych recepturach na kremy, maści, balsamy, sera i inne kosmetyki to właśnie one królują.
Rozumiem jednak, że dla wielu osób zapach i kolor olejów nierafinowanych jest przeszkodą. Ważne by zakupiony olej by przez nas wykorzystywany w codziennej pielęgnacji, dlatego kierujmy się własnymi odczuciami.
A Wy które oleje wybieracie? 🙂
Ola
Źródła: Klaudyna Hebda 'Ziołowy Zakątek. Kosmetyki, które zrobisz w domu.’, Wyd. Nasza Księgarnia.
www.medonet.pl; www.pokochajolejrzepakowy.eu; www.perskin.wordpress.com/