Szałwia lekarska od wieków uznawana jest za jedną z najczęściej wykorzystywanych roślin w ziołolecznictwie i kosmetyce naturalnej. O zbawiennych właściwościach szałwii świadczy już jej sama nazwa, gdyż łacińskie salvare oznacza leczyć, uzdrawiać. Z poniższego artykułu dowiecie się wszystko na temat właściwości i zastosowania szałwii lekarskiej w domowej kosmetyce.
Szałwia lekarska należy do roślin wieloletnich. Charakteryzuje się szarozielonymi i jasnozielonymi liśćmi pokrytymi delikatnym meszkiem. Kwitnie zwykle na przełomie czerwca i lipca i zachwyca swymi jasnofioletowymi lub czerwonymi kwiatami. Naturalnym środowiskiem szałwii lekarskiej jest wybrzeże Morza Śródziemnego, rośnie głównie na suchych i słonecznych skalistych, wapiennych glebach. Mimo to, szałwia jest rośliną bardzo popularną również w Europie, a nawet w Ameryce Północnej. Prócz szałwii lekarskiej wyróżniamy również drugą, mniej spotykaną odmianę szałwii- szałwię muszkatałową, która od łacińskiego słowa clarus oznacza czysty. Roślina ta od wieków używana była w leczeniu dolegliwości oczu.W przeciwieństwie do szałwii lekarskiej, która jest wieloletnia, szałwia muszkatałowa rośnie tylko przez 2 lata. Preferuje niską wilgoć, może również rosnąć na suchych terenach.
W Polsce najczęściej możemy ją spotkać na plantacjach zielarskich, w ogródkach działkowych, czy przydomowych lub tak jak w moim przypadku – na balkonie 🙂
Szałwia lekarska charakteryzuje się dość intensywnym zapachem kamfory. W celach kosmetycznych wykorzystuje się głównie liście szałwii bądź rzadziej- ziele. Zawierają one te same związki czynne, choć w różnych stężeniach (ziele jest nieco uboższe w związki czynne).
W skład szałwii lekarskiej wchodzą takie substancje jak:
- terpeny,
- seskwiterpeny,
- triterpeny, m.in. kwas oleonolowy, kwas ursolowy,
- kwas fumarowy,
- gorzki związek – pikrosalwina,
- gorzki lakton diterpenowy – karnozol,
- kwasy wielofenolowe, m.in. kawowy, chlorogenowy,
- flawonoidy (pochodne apigeniny i luteoliny),
- sole mineralne (wapń, magnez, potas, sód, cynk, żelazo),
- witaminy z grupy A, B i C.
Ze względu na bogactwo związków aktywnych szałwia lekarska wykazuje właściwości:
- antyseptyczne,
- przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne,
- zmniejszające potliwość skóry,
- antyoksydacyjne,
- stymulujące cyrkulację limfy,
- ściągające- zalecana jest szczególnie w przypadku skóry łojotokowej i trądzikowej,
- normalizujące wydzielanie sebum,
- zmniejszające pory,
- poprawiające pracę układu trawiennego,
- zwalczające infekcje i zakażenia.
Najcenniejszym składnikiem liści i ziela szałwii jest olejek eteryczny, nadający jej specyficzną woń kamfory—bogaty w terpeny i seskwiterpeny. Zawartość olejku eterycznego w liściach szałwii lekarskiej wg wymagań jakościowych określonych dla tego surowca wynosi ok. 2,5%.
Olejek otrzymywany jest w procesie destylacji surowca pozyskiwanego z trzech podgatunków szałwii. Należy dodać, że skład olejku zmienia się także w zależności od okresu zbioru szałwii. Surowiec z którego pozyskuje się olejek zbiera się z roślin niekwitnących, pod koniec sierpnia (w pierwszym roku uprawy), a w drugim i następnych — na przełomie maja i czerwca.
Zastosowanie szałwii lekarskiej
Ze względu na swoje lecznicze właściwości olejek szałwiowy oraz ekstrakty i hydrolaty z szałwii stosowane są w przemyśle kosmetycznym jako dodatek m.in. do past do zębów, płynów do płukania ust, dezodorantów, mydeł, toników, kremów, balsamów, szamponów, odżywek do włosów, olejków do masażu, preparatów odkażających (w tym farmaceutycznych dermokosmetyków).
Olejki i hydrolaty z szałwii lekarskiej świetnie sprawdzają się u osób z cerą tłustą, łojotokową i trądzikową ze względy na antyseptyczne i przeciwbakteryjne właściwości. Wpływają na normalizację sebum, a także zmniejszają pory. Działają przeciwbakteryjnie i odkażająco, a także przeciwzapalnie wspomagając terapie przeciwtrądzikowe.
Kąpiele z dodatkiem szałwii przyczyniają się do zmniejszenia potliwości stóp oraz przetłuszczania się włosów.
Oprócz tych kosmetycznych zastosować, szałwia lekarska jest również silnym lekiem w walce z infekcjami i zakażeniami.
Napar z szałwii pomaga w leczeniu owrzodeń, aft, pleśniawek i krwawiących dziąsłach jamy ustnej. Polecany jest także do picia w przypadku chorób gardła i płuc, gdyż posiada właściwości wykrztuśne i ściągające, co przyczynia się do usuwania zalegającej wydzieliny z oskrzeli.
Szałwia znajduje również zastosowanie jako przyprawa w kuchni, ze względu na swój goryczkowaty smak i intensywny zapach nadają charakteru naszym potrawom, szczególnie tym mięsnym. Częste picie szałwii pomaga również w walce z zaparciami.
Szałwia lekarska łagodzi również uciążliwe bóle związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego.
Szałwię muszkatałową stosuje się w pielęgnacji włosów i skóry. Łagodzi objawy astmy, migreny, napięcia nerwowego oraz zespołu przedmiesiączkowego. Podobnie jak szałwia lekarska wpływa korzystanie na skórę trądzikową ze względu na swoje antybakteryjne właściwości.
Z wykorzystaniem szałwii możemy przygotować olejek (macerat) do ciała, mleczko do twarzy oraz ziołową kąpiel do stóp. Poniżej znajdziecie dokładne przepisy 🙂
- 2 garście liście szałwii,
- 1/4 l oliwy z oliwek tłoczonej na zimno lub 1/4 l oleju rzepakowego.
Sposób przygotowania
Liście szałwii umieszczamy w słoiku z pokrywkę, zalewamy oliwą lub olejem, zamykamy szczelnie naczynie i odstawiamy w ciepłe miejsce na około 3 tygodnie. Codziennie potrząsamy słoikiem i sprawdzamy zawartość, by liście były pokryte olejem. W przeciwnym razie, gdy liście będą wystawały poza powierzchnię, może dostać się do środka pleśń. Po upłynięciu czasu przelewamy olejek do buteleczki z ciemnego szkła, przecedzając przez gazę lub sito.
- 6 kropli olejku eterycznego z szałwii muszkatałowej,
- 4 krople olejku eterycznego z rozmarynu,
- 2 krople olejku eterycznego z kolendry,
- ok. 30 ml oleju nośnikowego.
Sposób przygotowania
Mieszamy ze sobą wszystkie olejki eteryczne, a następnie łączymy z dowolnym olejem nośnikowym. Olejek najlepiej wykonać w buteleczce rozpylającej.
- 1/2 garści liści szałwii,
- 1/4 l maślanki.
Sposób przygotowania
Liście wkładamy do zakręconego słoja, wlewamy maślankę, zamykamy, wstrząsamy i odstawiamy do lodówki na ok. 24 godziny. Po tym czasie przecedzamy maślankę i odsączamy liście szałwii. Powstałym mleczkiem przemywamy twarz za pomocą nasączonych płatków kosmetycznych. Taka mikstura oczyszcza, odświeża i rozjaśnia skórę, dodatkowo przywraca jej barierę lipidową.
- 2 l cieplej wody (ilość wody zależy od wielkości miski),
- 4 łyżki soli gruboziarnistej,
- 2 garście świeżych liści szałwii lekarskiej,
- 1 garść świeżych liści mięty,
- kilka świeżych listków melisy lekarskiej,
- 6 kropli olejku z drzewa herbacianego.
Sposób przygotowania
Do miski wlewamy 2 litry ciepłej wody, dodajemy 4 lyżki soli gruboziarnistej, świeże zioła – szałwię, miętę oraz melisę, a na końcu 6 kropli olejku z drzewa herbacianego. Całość mieszamy, tak aby wszystkie zioła pokryły się wodą. Do przygotowanej kąpieli wkładamy stopy i moczymy je przez 10-15 minut. Po kąpieli osuszamy stopy ręcznikiem. Po kapieli możecie wykonać peeling stóp, a następnie nasmarować stopy kremem nawilżającym z mocznikiem. Kąpiel przyczynia się do zmniejszenia potliwości stóp, oczyszcza i regeneruje zrogowaciałą skórę.
Ola
Źródła: www. biotechnologia.pl; www.ecospa.pl